Hetgeen dus correct is als mijn botten bedoeld zijn als mijn beenderen. Of de botten van de bomen. Maar als het mijn laarzen zijn wordt het een heel andere bewering. Met de uitdrukking: ja, mijn botten… bedoelden ze in het dorp waar ik mijn jeugd doorbracht: geloof dat maar niet, daar is helemaal niets van waar!! In de algemeen gebruikte definities betekent biologisch afbreekbaar dat stoffen afgebroken worden door micro-organismen, zoals bacteriën, algen en schimmels. Dat proces werkt niet voor kunststof.
Plastiek is een verzamelnaam voor kunststoffen waarvan vele door verwarming kunnen vervormd worden. Ze zijn hoofdzakelijk gemaakt van polymeren: lange moleculen van meerdere identieke monomeren.
Microplastics of micro beads (kralen) zijn uit elkaar gevallen macroplastics. Micro(scopisch), omdat je ze met het blote oog niet meer kan zien. Ze worden ook toegevoegd (als vul en schuurmiddel) aan scrubproducten, tandpasta en cosmetica omdat ze tegenwoordig goedkoper zijn dan zand en zout. Het gaat om zeer kleine deeltjes: ook stoffen die van de verpakking naar de inhoud migreren, of textielvezels die met het spoelwater afgevoerd worden. Zoals bij fleece: ‘milieuvriendelijk’, want gemaakt van gerecycleerde PETflessen. Bij een analyse (2014) van 24 biermerken (waaronder de tien populairste Duitse bieren) werden ze in ieder (!) bier aangetroffen.
Plastiek dat defragmenteert tot microplastics en zelfs tot monomeren, blijft plastic. Pas als ze op een natuurlijke manier en binnen een redelijke tijd afgebroken kunnen worden tot in de natuur voorkomende ongevaarlijke chemische elementen zou dit biologisch afbreekbaar mogen genoemd worden.
Dus niet alleen het afbraakproces moet biologisch zijn, ook alle restproducten moeten biologisch en veilig zijn. Wat heb je nu aan biologisch afgebroken kunststofafval? Het feit dat je het niet meer (met het blote oog) kan zien maakt het alleen maar gevaarlijker, en onmogelijk om het nog te verzamelen.
Veel plastic producenten zeggen dat hun kunststoffen composteerbaar zijn, meestal met vermelding van maïszetmeel als ingrediënt. Deze claims zijn twijfelachtig omdat de kunststofindustrie haar eigen definitie van composteerbaar hanteert:
“wat biologische kan afgebroken worden in een composteerinstallatie zodanig dat het materiaal niet meer visueel herkenbaar is en resulteert in kooldioxide, water, anorganische verbindingen en biomassa aan dezelfde snelheid als bekende composteerbare materialen.” (Ref: ASTM D 6002)
Die “..anorganische verbindingen en biomassa” omvat elke stof in het universum, het stelt geen beperking m.b.t. wat plastic achterlaat nadat het biologisch ‘afgebroken’ is.
Wetgeving m.b.t. benamingen als biologisch afbreekbare kunststof verschilt van land tot land. In Nederland mag je een kunststof composteerbaar noemen als die binnen 3 tot 6 maanden voor 60 tot 90% is afgebroken tot niet-toxische materialen.
Ander voorbeeld: in het Besluit biologische afbreekbaarheid oppervlakte-actieve stoffen in wasmiddelen (Wet Milieugevaarlijke Stoffen) staat dat de wasactieve componenten voor gemiddeld minimaal 90% biologisch afbreekbaar moeten zijn. Gemiddeld? En wat met de ander componenten? En wat met die resterende 10%?
Uw voedsel is eetbaar als het voor gemiddeld 90% niet giftig is. Zou u dat lusten?
Enkele bedrijven (ECM BioFilms en AJM Packaging) zijn al voor honderdduizenden dollars beboet voor de bewering dat hun plastic of papieren product binnen de vijf jaar afgebroken zou zijn. Vier andere bedrijven zullen de termen niet meer gebruiken tot ze die wetenschappelijk kunnen bewijzen. “Composteerbaar” betekent dat iets afgebroken wordt onder composteringscondities (composthoop of composteerinstallatie) tot verbindingen die van nature in de omgeving voorkomen.
Veel micro-organismen die helpen bij biologische afbraak hebben zoals de meeste levende wezens licht, water en zuurstof nodig. Temperatuur en tijd zijn ook belangrijke factoren om het proces rond te krijgen.
Zelfs natuurlijke materialen zoals blad van eik of laurier of een bananenschil vergaan traag in een composthoop, en doen er gewoon in de natuur jaren over! Leder en veren nog veel langer.
Meestal duurt het 1 à 2 jaar, in moeilijke gevallen 5 à 10 jaar (hard hout, eikenblad) voor afgebroken fracties terug opgenomen kunnen worden in natuurlijke aardse cycli. Storten moet je zeker niet verwarren met composteren!
Als kunststof afbreekt in water loost het er extra vervuilende giftige stoffen als bisfenol A (BPA) en PS oligomeer. Ook piepschuim wordt in de oceaan stuk gemalen. Een onderzoeksteam ontdekte daarbij drie nieuwe verbindingen die niet in de natuur gevormd werden: styreenmonomeer (SM), styreen dimeer (SD) en trimeer styreen (ST). Van styreen wordt verondersteld dat het kankerverwekkend is voor de mens.
Een oplossing voor deze ecologische ramp lijkt biologisch afbreekbaar plastic.
Er zijn momenteel twee soorten.
– oxo-biologisch afbreekbaar plastic, gebaseerd op aardolie.
Polyethyleen zakken zijn niet afbreekbaar. Ze worden bros en barsten. Door toevoeging van bepaalde additieven kunnen sommige petroleumkunststoffen afbreken onder invloed van ultraviolet licht. Onder normale zonlicht omstandigheden kan dit honderden tot duizenden jaren duren.
Er zweeft steeds meer plastic ‘confetti’ ter grootte van plankton in onze oceanen en zeeën.
Plastics wordt niet afgebroken in het spijsverteringsstelsel van een dier.
De enige manier om plastic af te breken is onder invloed van licht (fotodegradatie en fotodissociatie), meer bepaald UV-stralen die de verbindingen van de lange moleculaire ketens breken. Na verloop van tijd kan dit plastic fragmenteren in veel kleine stukjes.
Daniel Burd, student aan Waterloo Collegiate Institute, heeft aangetoond dat ook sommige bacteriën (van genus Pseudomonas en genus Sphingomonas) plastic kunnen afbreken.
De enige manier om plastic af te breken is onder invloed van licht (fotodegradatie en fotodissociatie), meer bepaald UV-stralen die de verbindingen van de lange moleculaire ketens breken. Na verloop van tijd kan dit plastic fragmenteren in veel kleine stukjes.
Daniel Burd, student aan Waterloo Collegiate Institute, heeft aangetoond dat ook sommige bacteriën (van genus Pseudomonas en genus Sphingomonas) plastic kunnen afbreken.
– hydro-biologisch afbreekbaar plastic op plantaardige basis waarvan polymelkzuur (PLA), gemaakt van maïs, het meest spraakmakende alternatief is. Biologische kunststoffen zijn gemaakt van hernieuwbare grondstoffen zoals zetmeel, glucose, plantaardige oliën en cellulose, er zijn niet per definitie biologisch afbreekbaar. Drijvend in de oceaan ontleedt PLA in kooldioxide en water in 47-90 dagen – vier keer sneller dan een PET-gebaseerde zak. (Zeggen producenten. Waarmee ze foutief beweren dat PET op 1 jaar afbreekt.). Als de voorwaarden precies goed zijn. PLA breekt het meest efficiënt af in commerciële composteerfaciliteiten bij hoge temperaturen. Gestort kan het even lang intact blijft als een plastic zak uit aardolie.
Biologisch afbreekbare kunststoffen bestaan uit kortere ketens die minder dicht op elkaar zitten. Micro-organismen kunnen ze daardoor wel afbreken in bepaalde omstandigheden (specifieke temperatuur, vochtigheid en micro-organismen). Als dit niet op de juiste manier gebeurt kunnen ze zelfs slecht voor het milieu zijn. Als ze gestort zijn, worden ze door methaanproducerende bacteriën afgebroken. Methaangas is een nog veel schadelijker broeikasgas dan CO2. (‘Landfill’, het mooie ‘greenwash’ woord voor ‘rubbish dump’) gebeurt veel in Amerika. (Woorden vertaalbaar als: land(aan)vulling, groen(ig) kleuren en afval storten.) Bij storten hebben papier- en etensresten meer kans om te mummificeren dan te ontbinden. Dat zal voor kunststof zeker niet anders zijn.
Hoe kennen we die afbraaktijden van plastic? Een eerlijk antwoord? Niet! Plastic (zak)bestaat gewoon nog niet zo lang dat er een praktijk antwoord op kan gegeven worden. (Bakeliet is er sinds 1900, andere kunststoffen ongeveer van rond Wereldoorlog II.) De afbraaktijden zijn berekeningen op basis van simulaties. Onderzoekers plaatsen monsters in een (geschikt) milieu en gebruiken respirometrie testen om het afbraak proces te meten. Dus maar een klein deel van het proces wordt onderzocht. En dat wordt verondersteld in de volgende decennia en eeuwen precies zo verder te gaan.
Daarbij krijgen we dan schattingen voor plastic flessen van 450 jaar tot +1.000 jaar, aluminium van 80-200 en blikjes ca. 50 jaar.In België en Nederland hebben bedrijven en overheid (overgenomen door het onderwijs!) ons decennialang voorgehouden dat plastieken flessen biologisch afbreekbaar zijn (in 5 a 10 jaar!!).
http://kassa.vara.nl/tv/afspeelpagina/fragment/nederland-schoon-verspreidt-jaren-onjuiste-informatie/speel/1/ video (6 min)
Word je nog eens platgeslagen met de term (bio(logisch)) afbreekbaar, stel er dan enkele vragen bij:
Volgens welke definitie (van biologisch, afbreekbaar, fragmenteerbaar, degradeerbaar)?
Tot welke componenten (vraag de chemische formules, ook voor toegevoegde stoffen als weekmakers, drukinkten) en met welke restproducten (liefst zonder anti-biotische of toxische eigenschappen).
Onder welke omstandigheden (normale (plaatselijke), temperatuur, licht,… in de natuur, compostinstallatie, tuin composthoop, in water, gestort (naast verbrandingsinstallatie en recyclage)…)
door welke natuurlijk voorkomende, ongemanipuleerde micro-organismen
en binnen welke tijdspanne?
Biologisch afbreekbaar?
Amaai mijn (rubberen) botten! Of ‘kus mijn botten’ (we houden het nog netjes).
Plastiek is het nieuwe asbest.
