Tag archieven: stroom

Zonder stroom: 5.Horeca

Koffie staat klaar!
Die klanten lokkende kreet heeft nooit betekend dat er om de 5 minuten opnieuw verse koffie werd gezet. Hij was gewoon al klaar. En op een warmhoudplaat kan dat meer dan een uur zo zijn.
Oké, geen elektriciteit, geen warmhoudplaat. Daar hadden we in deel 3 al een oplossing voor met theelichtjes. Dus het kan. Koffie kan.
Ook de andere tips kunnen in de horeca. Je kan koffie opgieten met heet water. Er zijn ook nog steeds afzonderlijke filters voor koffie te vinden. En behalve de plastieken verfoeilijke wegwerpdingen zijn er ook elegante hervulbare roestvrij stalen modellen. Mooi om te serveren. Met naar keuze van de klant Arabica, Mokka, … Maak er een mooi ritueel van. Koffie laten ruiken en kiezen, filter vullen, opgieten. Zoals Johan Cruijff ooit zie: ‘Ieder nadeel hep zijn voordeel’.
Het is trouwens tegenwoordig wel weer hip. Het wordt nu ’trage koffie’ (slow coffee) genoemd.
Als alle andere zaken sluiten is dit het moment om creatief te zijn. Of beter nog, spreek een beurtrol af: voordeel voor iedereen.
Werk met een beperkte en aangepaste kaart.
Koude schotels zijn een koud kunstje.
Serveer speciale hooikist paella of een ander eenpans hooikist gerecht (stoemp (voor de Nederlanders Hutsepot), deegwaren…).
Traiteurs hebben gelijkaardig functionerende transportkisten waarin ze voedsel en maaltijden warm kunnen houden.
Bij een warm buffet worden aangepaste gerechten au bain marie nu toch ook makkelijk een uur op vuurpotten warm gehouden?
En natuurlijk is er weinig keuze, maar wel lekkere Soep van de dag. In een grote ketel boven een pasta- of ethanolbrander , of een reeks theelichtjes.
Met een gasvuurtje zijn ook wok en omelet mogelijk.
Fondue, ook chocolade of kaasfondue.
’t Wordt net heel speciaal en sfeervol met een diner bij kaarslicht.
Mensen zullen veel minder kritisch en  veel begripvoller en geduldiger zijn.
Zoek nu al (contacten met) straatmuzikanten om voor muziek te zorgen.
(Of gebruik een toestelletje met batterijen.)
Maak binnen en buiten een dubbel sas om de warmte binnen te houden. (Bv buiten windschermen, binnen gordijnen.)
Vergeet niet buiten enkele tuinfakkels voor de deur te zetten, zodat iedereen ziet waar ie loopt, en dat de zaak open is..
En denk aan de (geur)kaarsen op het toilet.
Schaf een extra brandblusser aan.
En o ja!! Da kassa werkt niet. Is dat nu een voordeel of een nadeel?
Voorzie de nodige porties in de keuken in koelboxen, en laat de koelkasten dicht. Of beperk het openen tot 1 keer rond 19u30, zodat alles voldoende gekoeld blijft.
Plaats genoeg kaarsen (of batterij verlichting), ook in (door)gangen. ’t Is niet omdat je in het zwart kan werken, dat je ook in ’t donker kan werken.
Dit was 2010:
Hotel Crowne Plaza in Kopenhagen betaalt zijn gasten om groene elektriciteit op te wekken op hometrainers. Ze zijn aangesloten op een generator, het trappen wordt omgezet in elektriciteit.
De gasten verdienen een maaltijd voucher van €26 voor het opwekken van 10 Wattuur elektriciteit. Dat is ongeveer een kwartiertje trappen. Je kan een iPhone aansluiten op de fiets, waardoor je kunt zien hoeveel elektriciteit je hebt opgewekt.

Zonder stroom 6. Hand(ige) apparaten en gereedschappen (30!)

Voor meer en meer klussen gebruiken we elektrische apparaten.
Met spanning, maar zonder inspanning.
Zelfs tanden poetsen doen we elektrisch-machinaal.
En na twee generaties vragen mensen zich af hoe ze zonder elektrische spullen dingen kunnen doen.  Nochtans werden er vroeger ook al ingenieuze toestellen gemaakt om efficiënter te werken. Ze gebruiken allemaal energie. Maar in deze gevallen je eigen energie, i.p.v. elektrische.
Sommige van die toestellen kennen we niet meer, maar bestaan nog wel. Voor een aantal daarvan is China, met uitgestrekte landelijke regio’s zonder stroom, nog altijd een actieve producent. Daarbij komt dat je ze via internet er erg goedkoop kan bestellen en (meestal (vrijwel)) gratis thuis toegestuurd krijgt. Qua transport en productie zeer energieverslindend en milieuvervuilend.
Een studie van het Federaal Planbureau stelt dat de prijs van elektriciteit de komende jaren heel snel zal stijgen. ‘Door de grote investeringen die nodig zijn in de sector kunnen de productiekosten van een megawatt binnen zes jaar al meer dan 60 procent hoger liggen.’ Waar de gerealiseerde winsten van afgelopen decennia dan zijn gebleven wordt niet toegelicht. 
Dus misschien wel verstandig en vooruitziend om bij aankopen ook te denken aan niet-elektrische apparaten. Goed voor de conditie.
Om de tijd aan te wijzen kan je een zonnewijzergebruiken, 
of een opwindbaar horloge, koekoeksklok of wekker. (Af en toe nog te vinden bij Blokker. Wel te testen en bij te stellen, zodat de wijzers niet (veel) te snel of te traag lopen.
Een deurbel moet niet noodzakelijk elektrisch aangedreven worden. Het kan draadloos, of met draad (voor de scheepsbel).
Een gewone tandenborstel kent allicht nog iedereen. Net als een niet elektrisch scheerapparaat met één of meerdere messen. 
Maar ook een haarknipper, trimmer of tondeuse bestaat nog met handbediening
Sinds 1886 was er een opwindbare grammofoon, 
en lang daarvoor ook al de muziekdoos  (ontwikkeld en verbeterd tussen 1500 en 1800).
 
In de keuken is de wonderpan als oventje vervangen door de microgolfoven, en de vulkaanketeldoor een snelkoker. 
 
Ook van de mixer, 
blender,
eierklopper 
en roomklopper bestaan er nog handmatige versies.
 
Vóór de koelkast was er al een koelpot (of zeer).
Een van de meerdere modellen pedaalwasmachines:
  Warme voeten in bed zonder elektrische deken.
De koffiemolen wordt soms als ornament gebruikt. 
Idem voor wafelijzers aan de muur. 
Of strijkijzers op de kast.
 
Analoge weegschalen, ook voor personen, gebruiken geen batterijen.
 
Zelfs van de stofzuiger en de kruimeldief bestaan er spanningsloze versies. 
Verlichtingsmogelijkheden met  olielamp, kaars, knijpkat, Joi lamp, stormlamp ed. werden al in deel 2 opgesomd. Een leuk gadget is de combinatie van lamp + radio.
Koken (en douchen) zonder stroom met  o.a. de hooikist, gasvuurtje, fondue e.d. vind je bij deel 3.
Gras maaien kan ook met een zeis, een sikkel of een zicht, of een ‘stoterke’. (Toch een veel mooier woord dan handgrasmaaier?)
In hout boren kan handmatig met een fret, een lepelboor, een avegaar of een handboor. 
De pompboor is al eeuwen oud.
In steen kan het met aangepaste wrik- en draaibeitels.
En in staal kan je ponsen met een doorslag of perforator.
Een gewone (hand-) schaaf kent iedereen nog wel? En een blad schuurpapier (al dan niet op een schuurblok)? En houtbeitels in plaats van een frees? 
De soldeerbout ligt misschien al te ver in (of uit) het geheugen.
 
Een compressor, pomp of ventilator om lucht te verplaatsen kan ook met de hand (of voet) bediend worden. Denk aan een blaaspeertje, blaasbalg, fietspomp, voetpomp…
 
Andere snel vergeten mankracht machines zijn de draaibank,
 
de slijpsteen (van de scharenslijper), 
de wipzaag.
Zelfs een echte  cirkelzaag kan via pedalen aangedreven worden 
En deze footpowered pedal mixer met zijn flexibele slang kan ook een boormachine zijn, of eender welk roterend apparaat.
Ook wind en water leverde in molens enorm veel energie om te malen, zagen, pompen, verbrijzelen, mengen, persen… Of dierkracht in de paarden-, ossen- of hondentredmolen.
Mijn toetsenbord lijkt nog steeds op een typemachine. 
Ik zal maar carbonpapier gaan zoeken om mijn winterblog te typen. 
Geef tijdig je adres door als je het wil ontvangen.

Zonder stroom: 4.Voor & na

Een beetje voorbereiding kan veel ellende of ongemakken voorkomen. Wacht niet tot het probleem er is, maar denk nu al eens na over volgende tips.
Voor velen helaas misschien wel het moeilijkste punt uit deze suggesties.
 
Maar het kan ook wel het belangrijkste zijn. Ga kennismaken met de buren!! In geval van nood heb je niet veel aan verre vrienden of familie. Organiseer nu al eens een avondje kaarten bij kaarslicht. Vraag tijdig of de buren op de hoogte zijn van de situatie en of ze hulp nodig hebben. Het onderwerp zelf leent zich trouwens uitstekend voor een praatje.
Je hebt natuurlijk wat speciale aandacht voor buren die niet (volledig) zelfredzaam of kwetsbaar zijn. Misschien zelfs afhankelijk van elektrisch gevoede medische apparatuur?
Zorg dat je vooraf  telefoonnummers van relaties, huisarts, brandweer, politie, 112 (!;)), elektriciteitsmaatschappij, installateur, taxi… bij de hand hebt. Ook op papier.
Ook de handleiding van de TV, modem (en wachtwoord en gebruikersnaam), cv. Nu het nog kan zou je veel van die informatie ook via internet kunnen opsporen. En uitprinten, of opschrijven.
Check vooraf al geplande evenementen, ze gaan allicht niet door. (Film, optreden, vergadering…)
Zorg voor een radiootje op batterijen. (En volg regionale zenders. Als ze kunnen uitzenden.)
(Er bestaan ook opwindbare radio’s, e.a. manuele apparaten! (zie ook deel 6))
Maak (regelmatig) een back up en/of kopie van je computerbestanden, mailadressen enz.
Zorg dat oplaadbare batterijen opgeladen zijn. Ook die van je e-bike, gsm ed.
Je kan ook beter een volle tank hebben. Pompen werken niet meer.
En haal wat cash geld in huis. Betaal- en bankautomaten werken ook niet.
Een voorraadje brandstof is nuttig en eet geen brood. Reserve gasflessen (e.a.: lampolie, kerosine, hout…)
Hamster ook wat aanmaakblokjes, of karton en kleine stukjes droog (snoei)hout als aanmaakmateriaal.
Kaarsen en (geladen) batterijen.
Wat oploskoffie, soep, thee.
Wacht niet tot de dag voor de afsluiting om een voorraadje in te slaan. Andere hamsteraars kunnen je voor geweest zijn. Doe het liever nu al.
Heel bruikbaar: (kranten)papier. Het isoleert uitstekend, vooral als je het in laagjes gebruikt. Bv onder je kleding, in je schoenen, of om tochtgaten (tijdelijk) te dichten. Ook prima aanmaakmateriaal voor een vuurtje.
Zorg dat elektrisch bediende rolluiken, deuren ed. in de gewenste stand gezet zijn zolang er nog elektriciteit is. En dat je weet hoe een eventuele handbediening werkt.
Haal vooraf wat je nodig hebt uit de koelkast (en diepvriezer) en leg het tijdelijk in een koelbox. Dan kan je de koelkast dicht laten zolang ze niet koelt.
Draadloze telefoons (DECT systeem) vallen uit. Mobiele telefoons gebruik je enkel indien dit echt nodig is. Spaar de batterij, en voorkom overbelasting van het netwerk. Voor een ander kan dit echt dringend of nodig zijn.
Bij uitval van de GSM masten zal in het getroffen gebied mobiele telefonie meteen al niet meer mogelijk zijn.
Na 4 uur nog geen stroom? Luister naar de radio (op batterijen). Gebruik eventueel de autoradio. Informeer je buren.
De lift in flatgebouw zal niet werken. Maar van trappen lopen krijg je wel warm.
Als de afschakeling of uitval langer duurt kan je best ook water klaarzetten. Allicht is dit niet echt nodig. Maar na een tijd zullen ook watertorens leeg geraken. En de pompen werken niet.
Gezelschapsspellen, een spel kaarten en leesboeken heb je natuurlijk al in huis.
Schakel alle apparaten en lichten uit. Eén lampje aangeschakeld laten is voldoende om te merken wanneer er weer elektriciteit is.
Er zijn mensen die een (kleine) generator kopen. Verwacht hiervan niet dat je al je huishoudelijke apparaten kan voeden zoals van het net. Je kan een generator beter onafhankelijk van het net gebruiken. Anders heb je echt wel een professionele installatie en advies nodig.
Ik hoor vaak dat veel mensen plannen hebben. Ze zullen veel uit eten gaan waar er wel stroom is. Gouden zaken voor de horeca (zie ook deel 5)?
Of op bezoek gaan  bij vrienden of familie. Of logeren. Of winkelen (grootwarenhuizen open tot 20 uur).
Houd wel rekening met het volgende:
Veel treinen, metro en trams zullen het niet meer doen.
Benzinestations met hun pompen en betaalautomaten ook niet.
Straatverlichting, verkeerslichten, spoorweg e.a. signalisatie is er niet. Wees dubbel voorzichtig. Tunnels kunnen onder water lopen als de pompen stoppen. En donker zijn.
Houd zeker samen een pad tot bij de buren sneeuw en ijsvrij.
Krijg je binnen toch koud? Trek (nog) een trui aan. Of een overall.
Wil je verwarmen zonder verwarming: ga bewegen (dansen, fitness..).
Of begin op te ruimen en schoon te maken (met koud water). Daar krijg je ook warm van.
Of ga wandelen.
Achteraf
Start een voor een de aangesloten apparaten weer op. Sommige toestellen zullen gereset zijn. Informatie als gebruikersnaam, wachtwoord (en soms de juiste tijd) zullen opnieuw ingevoerd moeten worden. Er zijn elektrische ovens die niet werken als de klok niet ingesteld is. Controleer klokken en alarminstallatie.
Test of koelkast en diepvriezer normaal werken.
Als die er zijn, vergeet dan niet de waterpompen in de kelder opnieuw aan te zetten of te testen.
En zet een klopje thee. (En waarom niet: laat de TV uit en ga verder met je gezelschapsspel.)