Tag archieven: alternatief

Alternatieve tuinen

Veel mensen willen wel gezonder leven, en een groenere omgeving met gezond en goedkoop voedsel, maar weten niet goed hoe ze daar zelf iets aan kunnen doen, of zelf aan kunnen beginnen. Er zijn nochtans heel wat mogelijkheden, tientallen dingen die je zelf kan ondernemen.

atuinSlaatjesVoedsel is een basisbehoefte, maar ook de basis van belangrijke veranderingen.  Het veranderde verzamelaars in landbouwers, en boeren in industriëlen. Er werd voor gevochten, en het beslist nog steeds over leven of dood. En gezondheid. Onze verslaving aan suiker spreekt boekdelen.
Voedsel kan de hele samenleving veranderen. De Grieken zullen door hun aardappelrevolutie overleven en nieuwe waarden in een veranderde samenleving waarderen.

Door je eigen voedsel in handen te nemen, kan je voor jezelf en je omgeving een belangrijke verandering inzetten. Je kan onafhankelijker,  en (gedeeltelijk) zelfvoorzienend worden voor basisbehoeften.

Alternatieve tuinen

Opvallend is dat veel alternatieven vooral in grote steden worden ontwikkeld. Waar de nood het hoogst is…. Wat schaars is, wordt als waardevol gezien: groen, biologische voeding, ruimte… Waar we veel van hebben verspillen we: verpakking, zuiver (?) water, schone lucht… Op het platteland lijkt het allemaal nog niet zo dringend. Hoewel…

Oatuinraammdat veel mensen niet goed weten waar en hoe ze kunnen beginnen met zelf te zorgen voor hun eigen gezonde(re) voeding, heb ik een 20-tal bestaande mogelijkheden  verzameld. Een beetje veel voor 1 blogtekst. Maar ik heb het wel in een presentatie gegoten waarin alle mogelijkheden met meer dan 120 foto’s worden besproken.

Het parcours loopt van kleine raamtuintjes (windowsfarming) over balkontuinen, verticale tuinen,  daktuinen en zelfs dakakkers met complete daklandbouw. Recent werd zo een hele brok agrocultuur letterlijk naar een hoger niveau getild.
Ook de soms wat meer clandestiene methoden als guerilla gardening en guerilla grafting worden uit de doeken gedaan. Met boeiende en fraaie resultaten.

atuinAquaMinder gekende vormen van tuinbouw als hydrocultuur en aquaponics bieden ook combinatiemogelijkheden, vooral op beperkte oppervlakten. Ondertussen is er al een hele industrie op deze manier met kweken van voeding bezig.

Klassiekers als volkstuinen worden opgevolgd door gemeenschapstuinen, schooltuinen, zelfoogsttuinen en CSA-projecten die allemaal ook een sociale meerwaarde beogen en bekomen. ‘Adopteer een tuin’ is een fijne mogelijkheid die hier ook perfect bij aansluit. Al die mogelijkheden worden ook op een ecologisch verantwoordde manier uitgebouwd.

Alternatief tuinieren
atuinTafelGeen chemische sproeistoffen (tegen insecten, schimmels, onkruiden) of kunstmest (NPK…), enkel (hand- en licht machinaal-) werk en natuurlijke producten en methoden. Niet het boekhoudkundig aantal met winst verkoopbare kilo’s oogst staan voorop, maar wel gezonde voeding. En de basis daarvoor is een gezonde, levende bodem.
Net als in kaalgekapte stukken Amazonewoud alles afsterft en woestijn wordt, is dat ook zo voor kale akkers waar slechts 1 gewas wordt geduld. De grond is voor lange tijd dood. En wat er van leeft ook: bacteriën, schimmels, insecten, vogels, kruiden…  Een alternatieve tuinier stimuleert vooral een gezonde basis met veel en gevarieerd bodemleven. Een oerwoud vol micro-leven. Een levende bodem.

atuinCompostBiologisch tuinieren, mulchen, compost maken en gebruiken, permacultuur, zaden ruil en zelf ‘wildplukken’ zijn mogelijkheden om van de kleinste tot de grootste tuin een waardevol stukje aarde te maken.

Al deze info is ook terug te vinden op de website http://toverleven.cultu.be/ . Als je de benaming in het <Zoekvak> intikt, kom je meteen bij de betreffende artikeltjes terecht.

Wie interesse heeft om de presentatie voor een groep te laten doorgaan (ca. 2u30), kan daarvoor altijd contact opnemen. (Als de verplaatsing in (of uit) Limburg (be) aanvaardbaar is. Dus niet in Kaapstad.)

Alternatief feestje: potluck

In mijn jeugdjaren heette het een proletarisch feestje.  Maar sinds enkele jaren maakt het weer opmars onder een veel sympathiekere naam. Het blijft evengoed een budgetvriendelijke en gezellige manier van feesten.

potluck1Een potluck is een etentje waarbij iedere gast zelf een (meestal zelf bereid) gerecht(je) meebrengt. Al die gerechtjes worden samen op één buffet geplaatst en gedeeld met iedereen. Laat het feest maar beginnen.

Ik vind de formule zeer sympathiek. Het is goedkoop, iedereen wordt actief bij het feestje betrokken, en het buffet zelf levert meteen ook een heleboel gespreksstof. Wat is dit? Hoe maak je dat? Wat zit er in? Bovendien is het vaak een echte culinaire ontdekkingstocht met heel wat originele en onbekende smaken en exotische ingrediënten waarmee sommige deelnemers willen uitblinken, hun kunde etaleren of een verhaal of boodschap willen brengen.

potluck3Persoonlijk houd ik het meest van de meest simpele, originele oervorm. Ieder brengt gewoon zijn eigen spullen mee. Dat is me eigenlijk nog nooit tegengevallen, integendeel. Je mag er van uitgaan dat er altijd veel te veel op tafel komt, en dat velen nog wat van hun eigen of andere gerechten mee terug naar huis mogen nemen. Wat niet meteen een probleem is aangezien iedereen toch al potten, dozen en kommen bij had.
Potluck-PlannerEr bestaan echter ook iets meer georganiseerde vormen waarbij de taken wat verdeeld worden. Er worden dan groepjes aangeduid, of vrijwilligers gevraagd, om voor een onderdeel te zorgen: alcoholische drank, niet- alcoholische, brood, beleg, groenten, servetten, servies… eender welke gewenste opdeling om een goede spreiding te krijgen.  Dit kan makkelijk via mail (of een website-je) geregeld worden.

Een andere coördinerende mogelijkheid bestaat er in om een thema af te spreken (vb. oosters, of 1 bekend kookboek, barbecue, Kerstmis, veggie, …), of door een opdeling in voor-, hoofd-, tussen- en nagerechten voor te stellen. Ook kan je best vooraf aangeven welk materiaal beschikbaar is, en hoeveel. Of vragen dat iedereen zelf het nodige meebrengt: soepkommen als je soep voorziet, enz.

Je kan ook vragen dat iedereen zelf een bord, mes en vork meebrengt.  Samen afwassen is meestal ook wel gezellig.

potluck2Voor warme gerechten  maak je een tabel voor het gebruik van het vuur en de oven.  Niet iedereen kan gelijktijdig in één oven zijn of haar schotel opwarmen. Maar alle gerechten moeten ook niet noodzakelijk op hetzelfde moment op tafel komen. Dus afhankelijk van hoe je zelf het alternatieve feestje wil organiseren, moet je wel vooraf duidelijke afspraken maken.  Hoewel er ter plaatse meestal wel  vlotjes bruikbare oplossingen worden geïmproviseerd. Een afwasteam, kranten onder de hete schotels, een snee brood als opscheplepel, koude pizza… het hoort allemaal bij de charme van dit evenementje.

De term potluck zou komen van een traditioneel gebruik om zeker geen voedsel te verspillen. Restjes werden in middeleeuwse afspanningen (rustplaatsen, stations voor paardenwissels, brasseries) in een pot op het vuur bewaard en warm gehouden.  Ze waren bedoeld om onverwachte gasten op korte termijn snel te kunnen bedienen.  Je kreeg dus ” the luck of the pot”, het toeval, of misschien wel geluk van de pot. Dit gebruik is ook herkenbaar in de Franse benaming ‘pot au feu’ (pot op het vuur).

Andere gebruikte termen zijn repas-partage (gedeelde maaltijd), auberge espagnol (Spaanse herberg), buffet of souper canadien (Canadees buffet of diner).

potluck4Het woord zelf is voor het eerst als pot-luck te vinden in het 16de eeuws werk van Thomas Nashe als ‘voedsel voorzien voor een onverwachte of ongenode gast (‘food provided for an unexpected or uninvited guest, the luck of the pot’). In de betekenis van groepsmaaltijd, waarbij ieder iets meebrengt om te delen, stamt het uit de late 19de of begin 20ste eeuw.

Als genodigde kan je, afhankelijk van het te verwachten publiek, misschien best drie V’s vermijden: vreemd, vurig en vies. Meer concreet, de vieze geurtjes van (overdreven veel) look, te sterk gekruide en super pikante schotels , en vreemd ogende producten.

Wel leuk is het om een bordje met uitleg bij je gerecht te zetten, om de informatie van neus en ogen aan te vullen voor wie zich aan je bereiding wil wagen. Dat is zeker nuttig voor mensen met een allergie (lactose- of gluten intolerant, vegetariërs, enz.)

Ben je zelf een belabberde kok, dan kan je altijd nog scoren met bier, wijn, of een afhaalpizza.

Absoluut een gezellige,verrassende low-budget activiteit voor groepjes, buurten en verenigingen.

Laat me maar weten wanneer ik mag komen. Met mijn vakkundig mislukte omelet.

Gebakken peren


Het spierbalrollen rond de oorlog(sdreiging) tussen Oekraïne en Rusland zorgt in de fase van de economische bedreigingen en bestraffingen voor schijnbare rampen in de peren teelt. Gevolgd door appels. Tomaten, enz. Wie heeft ons deze peer gestoofd?

Als de sector hard genoeg roept, vinden politici een standaard-oplossing: geld. Peren die waarschijnlijk niet aan een redelijke prijs kunnen verkocht worden (en dus ook de koopprijs dreigen te verlagen) kunnen gesubsidieerd besproeid worden zodat ze afvallen en kunnen ‘opgeruimd’ worden. Geniaal. De kwekers gaan voor 10 à 15% op het aanbod in.
We hadden overigens een schitterend voorjaar. Remember? Het hele seizoen was duidelijk dat de fruitoogst dit jaar zeker 10 à 15% meer zou opbrengen. (Schat ik.)
Politiek IS een rotte appel. Ieder normaal, weldenkend mens met gezond (boeren)verstand bedenkt spontaan een handvol schappelijke oplossingen:
(1) Vorig jaar was er veel heibel rond kinderen die een lege boterhammendoos mee naar school kregen. Of die ongezond eten. En te weinig. Vooral te weinig fruit. Acties rond fruit. Promoties met bewaardozen in de vorm van een banaan. Eet gezond. Eet meer fruit. Ondertussen zal er wel weer een andere geldverslindende campagne  bedacht zijn.
(2) Armoede stijgt. Voedselbanken moeten steeds meer gezinnen helpen. Misschien zijn er wel bij die fruit kunnen plukken en bewaren. En ruilen.
(3) Stroop stoken is een eeuwenoud ambacht om vooral peren (en appels) zeer lang te kunnen bewaren. Een beetje van die sproeisubsidie investeren in tewerkstelling is waarschijnlijk al te ver gedacht?
(4) Fruitsap kan ook van peren gemaakt worden. Of gecombineerde vruchten. Moeten niet noodzakelijk tropisch of exotische vruchten zijn. Als we nu eens perensap uitvoeren i.p.v. mangosap in te voeren?
Er is al een persmobiel actief die op vraag ter plaatse vruchten kan komen persen. Er zijn regionale fruitsapproducenten. Waarom geen nieuw streekproduct? Misschien is dit wel een kans i.p.v. een probleem. (Verzamelen geblazen: http://www.rlh.be/projecten/natuur-en-landschapszorg/sapmobiel/8, http://fruitpersmobiel.nl/site/werkwijze/ , http://mobielefruitpers.com/informatie/index.html , http://www.houtlandsetuinsappen.be/, http://www.rlzh.be/wat-doen-we/mobiele-fruitpers, …)
(5) Er bestaat vruchtenwijn. Een van de lekkerste wijnen die ik ooit dronk van de droge appelwijn van een amateur wijnmaker. Kennis en ervaring is er in de fruitregio in overvloed. De druiventeelt en wijnproductie zijn de laatste jaren gigantisch toegenomen. We hebben in de provincie (minstens ) een wijnkasteel, een clos, een champagne producent. Ook persinstallaties die anders slechts 1 x, enkel voor druiven gebruikt worden. Wat een kans om fruitwijn te promoten. Volgend jaar zouden hier in alle restaurants overal perenwijn en peren parelwijn op de kaart moeten staan.
(6) En als er te veel zou zijn kan er ook nog alcohol van gestookt en likeur van gemaakt worden.
(7) En de pulp is dan nog bruikbaar als veevoer.
(8) Daarna kunnen mest en/of pulp nog vergist worden om elektriciteit op te wekken. Hoezo er is een dreiging dat er onvoldoende elektriciteit zal zijn in de winter? Hoog tijd om eens wat verder vooruit te kijken. En het ene probleem met het andere op te lossen. Lijkt me toch beter dan van ieder probleem weer een nieuw bijkomend gesubsidieerd probleem te maken?  Hallo, politiekers? (Momenteel te druk met stoelendansen en het verdelen van postjes?)
I.p.v. afval-peren te creëren ….
(9) En het restant van de vergisting is natuurlijk nog prima mest. Moeten we minder kunstmest invoeren. En minder soja als veevoer.
Het is goed om als kweker wat surplus te hebben. Ook voor export. Maar als winstbejag en specialisatie zo ver gaan dat een teler of hele regio van één product afhankelijk wordt, dan is die enorm kwetsbaar en zal het vroeg of laat mis gaan. Zoals nu. Laat het een les zijn. Leer er van.
Maar het gaat enkel om geld. Teveel monocultuur. Teveel gespecialiseerd. Teveel op één kaart inzetten. Echt dom. Verdient een muilpeer.
Diversiteit en regionale zelfvoorziening zou economisch en ecologisch veel gezonder zijn.