Tag archieven: water

Zuinig water vangen en recupereren voor de tuin

Droge zomer, droge tuin… Waar recupereren we nog wat extra water?

Uiteraard zorg je er voor dat je regenwater kan opvangen. Als het zelden of weinig regent loont het de moeite om tijdig (en tijdelijk) extra zeilen te spannen om de druppels te verzamelen.

Vooral via goten aan de daken, en via de afvoerbuizen kan je handig collecteren. Er bestaan in de handel en de doe-het-zelfzaken meerdere soorten kant en klaar ‘automaten’ om regen via de pijp af te vangen (soms ‘regendief’ genoemd). Je kan ook zelf een systeempje in elkaar knutselen. De overloop leid je naar 1 of meer tonnen. Volgende exemplaren staan dan telkens iets lager (in ‘cascade’), en worden automatisch via een overloop gevuld als de vorige vol is.

Je kan op de toevoer filters voorzien, bv eerst een bladvanger van kippengaas, (een bezinkputje of bakje) wat verder een zeef van vliegengaas (of glasgordijn), en eindigen met een nylonkous.

Zorg dat de tonnen hoog genoeg staan om aan de onderkant een kraantje te maken waar een gieter of emmer onder kan, of waaraan je een tuinslang (voor korte afstanden) vastmaakt. Maak de vaten leeg voor het gaat vriezen zodat ze niet barsten door het uitzettende ijs. Bij lichte vorst kan je dit opvangen door meegevende drijvers op het water te leggen (hout, een lege waterdichte doos,..)

Dek alle openingen af, zodat er geen muggen in kunnen. Anders worden het kweekpoelen. Weer zoveel mogelijk zon en licht, om algengroei te beperken.

Zeer handig voor de opslag van hemelwater zijn de pallet-grote IBC-tanks (Intermediate Bulk Containers, gepatenteerd in 1992). Als tenminste je leverancier betrouwbaar is inzake de (chemische samenstelling van de) inhoud. Ze worden gebruikt in de industrie voor opslag en transport van vloeistoffen en zijn makkelijk stapelbaar, herbruikbaar en verplaatsbaar (met vorkheftruck of transpallet).

Bij recentere woningen is regenwateropvang verplicht. Meestal wordt er dan een pomp voorzien om dit grijze water te gebruiken voor toilet, wasmachine ed.

Op hellingen kan je terrassen aanleggen. Je krijgt dan vlakke delen om gewassen op te telen, en het afstromende regenwater wordt hierdoor ook vertraagd en opgevangen. Ook contourploegen is een optie.

Als er soms hevige buien zijn loont het de moeite om op lagere punten een verzamelbekken of vijver te voorzien (en zoveel mogelijk waterdicht te maken natuurlijk).  Zorg errond voor schaduw, plant wilgen. Kweek eventueel eendenkroos.

Je kan uiteraard ook een put graven, boren of slaan. Of waar dat toegestaan is oppervlaktewater opvoeren (vijver, sloot, rivier…).

Water dat je kan recupereren:

  • Keuken: was en spoelwater (van zonder sproeistoffen geteelte producten). Kooknat eerst laten afkoelen.
  • Wasmachine: het waswater (met weinig bio-zeep) en het spoelwater
  • Poetsen, ramen zemen: idem, met spons of dweil kan je water terug opvangen of opnemen.
  • Badkamer: water met weinig biologische zeep is bruikbaar
  • Plas in een bokaal of fles(met grote opening) zodat je de urine kan verdunnen voor gebruik, of rechtstreeks in de tuin (maar niet steeds op dezelfde plekjes). Spaar veel water door een composttoilet te gebruiken.

Houd de bodem ook tussen de gewassen bedekt met mulch of begroeiing. Dat zorgt voor schaduw overdag, en voor dauw en condens ’s morgens. Het weinige water dat je hebt gebruik je natuurlijk erg zuinig, bv met een olla pot.

Bij erge en langdurige droogte kan je gaan nadenken over nevelvangers of dauwschermen zoals die in de Andes gebruikt worden, of over condenspotten (type Waterboxx).

Zuinig met water in een droge tuin

Help je groenten en gewassen hitte en droogte te overleven. Ieder beetje hulp kan verschil maken. Wat zorgt voor uitdroging? Lage grondwatertafel en weinig neerslag. Maar ook wind! Zon. Een luchtige, losse bodemstructuur.

Wind en zon kan je temperen door hogere beplanting tussen lagere gewassen, of door op perceelranden struiken of een (eetbare) haag te zetten. Vermijd lijnrechte structuren en rijen, plant of zaai liever afwisselende soorten in een zeshoekig patroon, of in spiraalvormen.

Een bijkomend hulpmiddel voor wat schaduw en als windbreker is reliëf in de tuin voorzien. Maak de tuin niet vlak, voorzie bedden en ruggen (ook beter niet lijnrecht). Pas hier en daar Hügelkultur toe. (Gracht graven, vullen met een houtberg, en terug afdekken met de uitgegraven aarde.)

De grond zal minder uitdrogen als je zorgt dat die bedekt is en blijft. Dat kan door te mulchen met organisch materiaal. Bij gebrek daaraan kan je ook karton of zelfs keien gebruiken. Of (lage) begroeiing zoals klaver en vogelmuur. Bedekking kan ’s ochtends ook condens vangen. Dauw ontstaat als de temperatuur van de lucht daalt tot onder het dauwpunt waarbij de waterdampdruk van de luchtlaag vlak boven de aarde het verzadigingspunt bereikt.

De ondergrond is liefst vochthoudend. Vocht doorlatend zijn kiezel, grind en zand. Fijnere partikels laten minder lucht en verdamping toe. Ga dus liever niet (veel en diep) ploegen, woelen of graven. Leem met compost is prima. Een humusrijke, zwarte bovenlaag is ideaal. Op minder geschikte grond kan je het zaï-principe toepassen. Maak een put(je) in de grond (zand) en doe daar compost in. Zaai en plant hierin, en zorg voor mulch.

Geef water (lang) na zonsondergang, zodat er weinig verdampt. Vermijd temperatuurshocks (ijskoud putwater over verhitte planten). Geef water op (of in!) de grond, niet op de plant (waar het druppels kan vormen die als een vergrootglas stralen kunnen bundelen en het blad verbranden).

(Moderne technieken gebruiken druppelslangen en (ondergrondse) zweetslangen en pompen, of vochthoudende korrels.)

Zuinig en weinig water geven kan volgens het doopselprincipe. En door gebruik van de olla pot. Een olla is een rondbuikige pot met een korte, brede hals. Hij werd vroeger ook gebruikt als kookpot en asurn. In de tuin is de olla (spreek uit als ojja) een ongeglazuurde, poreuze, terracotta irrigatiepot die tot aan de nek wordt ingegraven tussen de planten. Je vult hem met water en legt een deksel over de opening (tegen vuil, verdamping, muggen). De koelere ondergrondse opslag verhindert verdamping. De plantenwortels groeien naar de pot toe en onttrekken er water aan. Je vult hem 1 à2 maal per week en bespaart zo 50-70% water en veel werk. Door de afsluiting kunnen muggen geen eitjes leggen in het water.

Voor de winter moet je de pot uitgraven en binnen bewaren (tegen bevriezen).

(Hetzelfde waterdoorlatend principe wordt in de zeer gebruikt als koelkamer(tje).

Je kan zelf een bruikbare pot maken door een bloempot te gebruiken. Maak het bodemgat dicht door een laagje mortel in de pot te gieten, en gebruik eventueel een passende aardewerk schotel (uit hetzelfde materiaal) als deksel.

Combineer allerhande technieken én planten. Plant in gevarieerde groepjes, niet bv prei netjes op een rij. Wortel ertussen zorgt voor schaduw en bodemdekking.

Een aantal zuiderse planten zijn behoorlijk droogte bestendigd: druiven, olijven, vijgen, lavendel …

Kies voor gewassen met een kort groeiseizoen, en voor miniatuurvariëteiten die minder water nodig hebben om vruchten te ontwikkelen.

(Redelijk) droogtetolerante groenten:

  • Armeense komkommer
  • artisjok Jeruzalem
  • asperges (meerjarig)
  • aubergine
  • cowpea (droogtebestendige lange boon met zwarte ogen)
  • groen gestreepte cushaw squash
  • kikkererwten
  • lima boon Jackson Wonder
  • mais Black Aztec en Hopi Pink
  • meloen Iroquois’
  • Mosterdgroente (soort Chinese ijsbergsla)
  • Motboon (Vigna aconitifolia)
  • okra
  • paprika’s
  • pepers
  • peulvruchten allerhande
  • rabarber (eenmaal volwassen)
  • snijbiet
  • Tepary bean
  • watermeloen Suiker Baby
  • wereldbol artisjok (Cynara cardunculus)
  • zoete aardappel

Dek ook de composthoop af met een schaduwgevende laag, en begraaf vochtige materiaal onder de bovenlaag (koffiedrab, rot fruit e.d.)

Wereld Waterdansdag

waterdans1Wereld Waterdansdag gebruikt dans als sociaal instrument om mensen op een vrolijke manier samen te brengen, en combineert dit met de levensbelangrijke problematiek van zuiver water voor alle mensen en alle leven op aarde. Een feest met een boodschap, dat op 20 juni (de langste dag van het jaar) heel de wereld rond gaat.

Global Water Dances begon met een kleine groep studenten non-verbale communicatie die gemeenschapsdans gebruiken om sociale cohesie te creëren. Ze startten het idee in juli 2008 aan het Schumacher College in Engeland. Global Water Dances is als wereldwijd evenement voor het eerst gelanceerd in juni 2011.
Deelname aan planning van plaatselijke evenementen aangaande Global Water Dances staat open voor iedereen die er van houdt om te bewegen.

waterdans4De tweede globale prestatie werd uitgevoerd op 15 juni 2013. Op die dag werden op meerdere plaatsen over heel de wereld een reeks van dansen gericht op water kwesties uitgevoerd. Het blijft een artistieke initiatief, gericht op de kritische behoefte aan veilig drinkwater. Hiermee willen deelnemers een lokale verbinding maken met de wereldwijde gemeenschap en er voor ijveren dat alle mensen toegang hebben tot schoon drinkwater, zodat ook het water dat we drinken en dat door ons lichaam stroomt ons in stand houdt, en ons geen schade berokkent.

waterdans2Het evenement bestaat uit 4 delen:
I. Een ritueel of een openingsceremonie, die specifiek voor iedere locatie.

II. Een waterdans gemaakt door plaatselijke choreografen, met lokale  muziek, rond lokale problemen met water.

III. Een gezamenlijke choreografie door alle artiesten wereldwijd op hetzelfde muziekstuk, met aansluiting van de deelnemers en het publiek wereldwijd. (De muziek kan worden gedownload van de ‘voor CHOREOGRAFEN pagina, waarop je ook de video kan zien en de geschreven instructies voor de choreografie.

IV. Deelname van het publiek aan een zeer eenvoudige dans. De bewegingen kunnen ter plaatse aangeleerd worden, of voorafgaand reeds geleerd zijn.

Slechts 2,5% van het water op de wereld is zoet water.
En van die 2,5 is het meeste van het wereldwijde zoetwater moeilijk bereikbaar of beschikbaar. Een minuscule 0,4% zit in oppervlaktewater van meren en rivieren, en als vochtig in de lucht. Maar liefst 69,5% is bevroren in gletsjers, sneeuw, en permafrost. En een 30,1% zit in ondergrondse watervoerende lagen.
Eén miljard mensen, ongeveer een persoon op 8, heeft geen toegang tot schoon water.

waterdans3Door klimaatverandering, milieuverontreiniging, intensieve landbouw, sproeistoffen, fracking ed. is er steeds minder schoon water beschikbaar.
Als de Wereld Waterdans dag hiervan meer mensen bewust kan maken om samen voor verbetering te zorgen is dat zeker een prima initiatief dat navolging verdient. Leuven, Leopoldsburg, Oostkamp, Brugge, Gent, Antwerpen, Kortrijk, Brussel, Oostende, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag… deden ook al mee.

Meer plaatsen, en mogelijkheden om volgend jaar zelf ook mee te doen vind je via http://globalwaterdances.org/