Bokashi is Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. De organische resten worden luchtdicht vergist. De man die EM ontwikkelde, de Japanse Professor Teruo Higa zocht in de jaren ’80 de geschikte “effectieve micro-organismen” (EM) die niet schadelijk waren en producten afscheiden die nuttig en weldoend zijn voor andere levensvormen. Hij vond dat traditioneel compost maken om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden te veel inspanning kostte.

Al eeuwen wordt vergisting gebruikt om te conserveren: witte kool tot zuurkool, soya tot soya saus, melk tot kaas, druiven tot wijn enz. Of om smaak, structuur en verteerbaarheid te verbeteren zoals bij brood.

Er bestaat Bokashivoeding voor mens en dier. Die bevat positieve gisten, schimmels, bacteriën, natuurlijk ontsloten voedingsstoffen, vitaminen en anti-oxidanten voor bijvoorbeeld een gezond maag- en darmmilieu. Ook voor planten kan je dus Bokashi voeding maken.

Het verschil tussen composteren en fermenteren
Compostering is vooral een aeroob (zuurstof behoevend en verbruikend) proces, waarbij CO2 vrijkomt. Bodemorganismen (o.a. compostwormen) verwerken het afval.
Geregeld omzetten om zuurstof toe te voegen is nodig om het proces goed gaande te houden.
Fermentatie is een anaeroob proces. Doordat gistcellen de zuurstof uit de massa halen, blijft de CO2 er in. Je verwerkt de Bokashi na twee weken fermenteren in de grond waar het anaeroob proces verdergezet wordt. Zo komt er veel stikstof terug in de bodem. En dat is goed voor het bodemleven en alles wat erop staat.

Voordelen van Bokashi
Bokashi maken kost minder tijd en/of arbeid. Het moet niet gekeerd en gelucht worden. Daarnaast is er geen verhoging van temperatuur en ook geen energie verlies. Volume, koolstof (C) en stikstof (N) blijven behouden, terwijl in een composteringsproces veel N uit de hoop verdwijnt. (Minder CO2 uitstoot bij Bokashi.)
In compost is een hoge temperatuur nodig om zaden en ziektekiemen af te breken.
In Bokashi gebeurt dat door fermentatie en de zuurgraad. Zaden gaan meteen dood of kiemen eerst, waarna ze ook afsterven in het zure milieu.
Bokashi kan zolang het luchtdicht is afgesloten goed en maanden lang bewaard worden.

Op kleine schaal kan je thuis keukenafval in emmers of speciale vaten bijna geurloos fermenteren (zonder te rotten).

In de bak zelf heb je een tussenniveau met gaatjes, waardoor het vocht samen met de effectieve micro-organismen (EM) uit de fermenterende massa groente- en fruitafval kan druppen.
Bereiding:
Snij GFT-afval in kleine stukjes. Verdeel wat Bokashi-starter op de (geperforeerde, dubbele) bodem van de keukenemmer. Doe daarop een laag van 5cm vers GFT-afval. Dan weer starter, afval, starter, enz.
Druk alles goed aan om lucht en zuurstof te verdrijven. Als de emmer vol is sluit je die voor 2 weken goed af met het deksel. Je hebt dus een tweede emmer nodig om deze periode te overbruggen.
Afgewerkte GFT-Bokashi heeft een zoetzure geur.

Tap dagelijks het verzamelde sap af als plantenvoeding, anders gaat het verder gisten en kan het stinken, omdat er zuurstof bij kan. Verdun het met 100 delen water.

Om de drie à vier maanden heb je zo een zak Bokashistarter nodig (rond de 6€ per zak van 2kg). Bokashi-mix bestaat meestal uit tarwezemelen, geënt met “effectieve micro-organismen”. Net zoals je gist in gedroogde of verse vorm vindt en kan kweken en vermeerderen mits die te voeden (met suiker) kan je deze mix ook zelf kweken. Of vers gebruiken uit sap en nog niet volledig uitgegiste massa.

Op grotere schaal werkt het systeem zoals het inkuilen van gras of maïs. De massa moet het juiste vochtgehalte hebben, ongeveer 50%. Dus vers groen (blad of gras) is net te nat, stro of versnipperd hout is te droog. Mengen is de oplossing.
Streef naar een goede C/N verhouding (Koolstof/Stikstof) van ongeveer 20:1.Niet voor het fermentatie proces, maar wel voor later gebruik van de Bokashi. Een te hoge C/N verhouding kan de bodemstikstof (tijdelijk) fixeren, hetgeen voor de plantengroei en productie niet wenselijk is. Ook daarvoor is het nuttig om bijvoorbeeld jong gras (C/N van ±10:1) te mengen met wat stro (C/N van 80:1).

Toevoegen van zeeschelpen (kalk) is nuttig om te voorkomen dat de pH te snel daalt en het fermentatie proces bij een lage zuurgraad al te vroeg tot stilstand komt.

De EM kan je verdund met water over de hoop sproeien.
Verwijder zoveel mogelijk lucht uit de hoop door met een zware machine er over heen te rijden. Daarna afdekken met een groot stuk (landbouw) plastic dat je kan verzwaren met autobanden of aarde/zand. Na 6 tot 8 weken kan je de Bokashi gebruiken. Langer bewaren is geen enkel probleem.
Een groot voordeel is dat na het opzetten van de Bokashi hoop niets meer hoeft te gebeuren.

Volumes tussen een hoop en een emmer kan je in een vat vergisten. Een waterslot  kan het (zoals bij wijn maken) afsluiten van lucht en geproduceerde gassen laten ontsnappen.

Voordelen t.a.v. compostering: iedereen kan het thuis toepassen: lokale verwerking en gebruik.
Minder gas en hitte geproduceerd, minder werk & tijd, door minder CO2 minder vervuilend.
Meer C,N en volume.