Het hedendaagse gebruik om op 14 februari romantisch Valentijn te vieren veroverde vanuit de gehele British Commonwealth ook Frankrijk, daarna ook Nederland, België en andere landen. De manier waarop geliefden deze internationale feestdag vieren of hun verliefdheid bekend maken verschilt per regio. Sommige tradities zijn restanten van een gebruik dat reeds bestond lang voordat de Katholieke kerk ook deze rites kerstende door ze van een heilige te voorzien.
Het heidense feest kreeg hier dus een Sint, die ondertussen opgekocht en gecommercialiseerd is door business, money & co. Etentjes met kaarslicht en rode hartjes, bloemen, chocolade, parfum en juwelen kopen zijn het resultaat. Vroeger ging het vooral om het sturen van een (anoniem) kaartje aan iemand op wie je heimelijk verliefd was. Of gewoon lieve woordjes of rijmen op briefje voor je geliefde.
In het Romeinse Rijk mochten geslachtsrijpe jongens en meisjes een lotje trekken. Dat bond hen gedurende het feest aan elkaar, vooral om hun maagdelijkheid te verliezen. De grotten van Romulus en Remus (de door een wolvin gezoogde stichters van het oude Rome) werden hierdoor berucht. Vaak ging het er liederlijk aan toe. Vrouwen dansten verleidelijk en halfnaakt rond en gebruikten schunnige taal om de mannen op te hitsen.
Na de verering van de vruchtbaarheidsgodin verdwenen ze met de mannen tussen struiken voor een feestje dat we nu orgie zouden noemen.
‘Il giorno della festa degli innamorati’ is in Italië nog steeds een feest voor geliefden. De eerste man die ongetrouwde vrouwen ’s morgens op Valentijnsdag zien, wordt de ware Romeo voor Julia.
Ook in Groot-Brittannië bestaat dit bijgeloof. Er bestaat een echt Brits Valentijnsgebakje met zaden en rozijnen. En in alle kranten en tijdschriften worden romantische verzen gepubliceerd. Kinderen trekken door de straten om Valentijnsliedjes te zingen. In ruil krijgen ze snoep en kleine geschenkjes.
In Schotland wordt er een feest voor vrijgezellen georganiseerd. Door briefjes te trekken uit een urne worden mannen en vrouwen gekoppeld voor de avond. (Waar hebben we dat nog gezien?)
Idem in Frankrijk. Er bestond er een loting bekend als “trekken voor”. Jongens en meisjes zitten gescheiden van elkaar in wagens. Na het trekken van een lot ‘krijgen’ zij elkaar.
Ongehuwden, zowel jong als niet meer zo jong, namen plaats achter ramen in huizen tegenover elkaar om naar de getrokken partner aan de overkant te roepen. Als de jongeman niet echt geïnteresseerd was in zijn Valentijn, liet hij haar staan. Daarna werd dan een vreugdevuur ontstoken, waarin de dames afbeeldingen van de ondankbare geliefde konden verbranden en hem luid uitschelden. Dit ritueel werd later door de Franse regering verboden, omdat het flink misbruikt kon worden om mensen publiek belachelijk en zwart te maken.
Valentijnsdag is er ook een geschikte gelegenheid om een meisje ten huwelijk te vragen.
In Spanje geven mannen hun vrouw een bos rozen en krijgen zelf ook een geschenk.
Deense mannen kunnen met Valentijn een gaekkebrev (of ‘gekke-brief “) sturen naar hun geliefde met grappige gedichtjes, ondertekend met puntjes. Ieder puntje staat voor een letter van hun naam. Raadt de vrouw van wie de kaart komt, dan zal ze met Pasen een chocolade-ei ontvangen.
Maar in Duitsland is de veertiende februari een onheilsdag. Op deze dag werd Judas, de verrader van Jezus, geboren. En verraad en liefde gaan niet samen. Dus Valentijnsdag gaat meestal onopgemerkt voorbij aan de meeste van onze oosterburen. Je kan er dubbel onheil tegenkomen, zoals in 2015, toen volgde Valentijn op vrijdag de 13e.
Het feest en de traditie van koppels vormen, liefde en romantiek kende ook wat bijgelovige kantjes.
Vrijgezelle vrouwen die bij het ochtendgloren voor het raam gaan staan krijgen binnen het jaar de eerste man die ze zien als echtgenoot.
Een ongehuwde vrouw moet op de avond voor Valentijn eieren met zout eten. Bij het slapengaan ook nog vier laurierblaadjes op de hoeken van haar hoofdkussen vastpinnen. Ze zal dan ’s nachts van haar toekomstige dromen.
De alleenstaande vrouw schrijft de namen van alle kandidaat echtgenoten over wie ze twijfelt ieder op een briefje en maak dit vast aan een kleiballetjes Die knikkers gooit ze vervolgens allemaal tegelijk in het water. De eerste naam die weer boven komt drijven, is die van de ware!