Categorie archieven: Afval

Langerlo: fijnstof amputeert kinderen

Met een forse zwaai plant dokter Harrie De Witte een flinke blok brandhout op de tafel voor de persconferentie. “ Twee kilo tweehonderd.”  Heeft hij gewogen. En herinnert aan de recente goede raad en vraag van onze overheid, om vooral geen hout te stoken. Er komen te veel fijnstof en gevaarlijke afvalstoffen vrij. Het lijkt haast alsof onze politici bekommerd zouden zijn om onze gezondheid?! Toch hebben ze 2,2 miljard euro subsidies over om de biomassacentrale in Langerlo net het zelfde te laten doen. Maar dan wel 1.000den keren erger.

Harrie volgt al 40 jaar de gezondheidsproblematieken in de buurt. Hij weet waarover hij spreekt. Als stafmedewerker van ACHG KULeuven staaft hij zijn verhaal met cijfers en studies die over 40 jaar lopen. En met concrete, menselijke voorbeelden. Vragen van patiënten. Waarom zijn er nu in onze familie 17 kankergevallen?

Harrie deed de moeite om wat te rekenen.  Op basis van de gegevens van reeds werkende, veel kleinere biomassacentrales waarbij de Best Beschikbare Technieken gebruikt worden om NOX en fijnstof uit de schoorsteen te filteren wordt duidelijk wat er uit de schoorstenen van Langerlo zal komen:  evenveel fijnstof als dat van 10 miljoen dieselvoertuigen!!

De gezondheidsrisico’s zijn echt niet te onderschatten.  Onze telomeren, de beschermende kapjes op ons erfelijk materiaal, worden aangetast en korter door fijnstof. Dat gebeurt al bij babi’s in de moederschoot.  Blootstelling aan fijnstof vergroot vermoedelijk het risico op vroegtijdige chronische ziekten, zorgt voor vertraging in de ontwikkeling van het zenuwstelsel, en deze kinderen presteren minder goed op school. Amputatie dus op meerdere terreinen.

Zorgzame ouders die het zich kunnen veroorloven willen niet onder de rookpluim (tot 13 a 20 km!) van een dergelijke centrale wonen.

De ontdekking van het vuur, en het verbranden van hout, is een techniek die onze verre voorouders 400.000 jaar geleden leerden gebruiken.  Dat ingenieurs en technici  dit als een nieuw alternatief voorstellen is compleet onbegrijpelijk.  Het energetisch rendement hiervan is bedroevend laag. En dan zou de overheid deze ziekmaker nog met ons belastinggeld gaan subsidiëren voor 100 euro per jaar per gezin? (Maar wel kijven op dieselwagens, en onze open haard.) Zijn er nog politici die met het welzijn van de mensen bezig en bekommer zijn?

Bedankt Harrie, voor de sterke uiteenzetting!

Frituur met bitterballen

Tussen twee activiteiten iets gaan eten zonder het te ver te gaan zoeken. Dat betekent naar de frituur op de hoek gaan. Vrij onbekend terrein voor mij, maar frieten zijn frieten. Helaas voor mij, leuk voor de uitbater: zondagmiddag, 13 uur, behoorlijk druk.

frituur2Ongelooflijk welke bestellingen mensen meenamen of opgaven. Ik vroeg me echt af voor hoeveel personen die eten kwamen vragen. Zelfs een koppel met een zoontje van 7 bestelde een hoop spullen. En nog vreemder: de uitbater onthield dat allemaal. Een weet-ik-veel burger maar zonder tomaat en ui, wel extra kruiden. En de frieten waar wel zout op mocht, daar hoorde dubbele tartaar op. En een  broodje met wel dit, maar zonder dat.

Ik had dus nog wel de tijd om mijn keuze te maken. Frietje met mayonaise. En wat eten we daar nog bij? Boven het ziedende frietvet hingen 4 ‘bladzijden’ met allemaal snacks en prijzen. In de koeltoog lagen tientallen gekleurde, gevormde, gepaneerde, voorgebakken dingen. En toch had ik een probleem om te kiezen…

frituur1In de koeling stonden er geen namen bij de producten. (Vlees is in dit geval allicht een te vleiende omschrijving.) En op de prijslijst stonden wel benamingen, maar geen foto’s.  Bij het horen van de door anderen vlot gebrachte en uitgebreide bestellingen voelde ik me plots een absolute leek, een analfabeet. Wist ik veel wat een Berenpoot was? Niets uit de tentoonstelling leek op een berenpoot.

De meeste andere namen waren nog prozaïscher, en gaven geen enkele aanduiding over vorm of inhoud. Waarschijnlijk zat er ook geen berenvlees in de berenpoot. Hoewel je het maar nooit weet. Waar ik me nog net wel iets bij kon voorstellen: bitterballen, en een goulash kroket. Wat de keuze meteen tot een aanvaardbaar dilemma reduceerde.

Tijdens het wegwerken van mijn middagmaal kreeg ik van de gesprekken tussen klanten en uitbater nog mee dat de aardappelen weer duur waren dit jaar. En eigenlijk niet van heel goede, of standvastige kwaliteit. Je wist nooit welke soort aardappelen je kreeg, of zelfs niet uit welk land ze kwamen. Ja, ook niet voor Belgische frieten.

En het uiterst linkse bakje was speciaal om uitsluitend glutenvrije dingen in te frituren. Want dat had je tegenwoordig wel nodig, met al die allergieën.

frituur3Ondertussen had het jonge koppel met het zoontje de naar mijn gevoel nogal uitgebreide maaltijd beëindigd. Mijn bezorgdheid over de massa eten die ze hadden besteld bleek onterecht. Ongeveer een kleine helft van het nog te betalen goed verdween samen met het wegwerpbestek, blikken, papieren verpakking en plastieken frietbakjes rechtstreeks in een vuilbak.

Een ecologisch frietkot, bestaat dat ook? Met veggie spullen?

En ecologische friet-eters?

Bokashi (versus compost)

Bokashi4Bokashi is Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. De organische resten worden luchtdicht vergist. De man die EM ontwikkelde, de Japanse Professor Teruo Higa zocht in de jaren ’80 de geschikte “effectieve micro-organismen” (EM) die niet schadelijk waren en producten afscheiden die nuttig en weldoend zijn voor andere levensvormen. Hij vond dat traditioneel compost maken om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden te veel inspanning kostte.

Al eeuwen wordt vergisting gebruikt om te conserveren: witte kool tot zuurkool, soya tot soya saus, melk tot kaas, druiven tot wijn enz. Of om smaak, structuur en verteerbaarheid te verbeteren zoals bij brood.

Er bestaat Bokashivoeding voor mens en dier. Die bevat positieve gisten, schimmels, bacteriën, natuurlijk ontsloten voedingsstoffen, vitaminen en anti-oxidanten voor bijvoorbeeld een gezond maag- en darmmilieu. Ook voor planten kan je dus Bokashi voeding maken.

Het verschil tussen composteren en fermenteren
Compostering is vooral een aeroob (zuurstof behoevend en verbruikend) proces, waarbij CO2 vrijkomt. Bodemorganismen (o.a. compostwormen) verwerken het afval.
Geregeld omzetten om zuurstof toe te voegen is nodig om het proces goed gaande te houden.
Fermentatie is een anaeroob proces. Doordat gistcellen de zuurstof uit de massa halen, blijft de CO2 er in. Je verwerkt de Bokashi na twee weken fermenteren in de grond waar het anaeroob proces verdergezet wordt. Zo komt er veel stikstof terug in de bodem. En dat is goed voor het bodemleven en alles wat erop staat.

Voordelen van Bokashi
Bokashi1Bokashi maken kost minder tijd en/of arbeid. Het moet niet gekeerd en gelucht worden. Daarnaast is er geen verhoging van temperatuur en ook geen energie verlies. Volume, koolstof (C) en stikstof (N) blijven behouden, terwijl in een composteringsproces veel N uit de hoop verdwijnt. (Minder CO2 uitstoot bij Bokashi.)
In compost is een hoge temperatuur nodig om zaden en ziektekiemen af te breken.
In Bokashi gebeurt dat door fermentatie en de zuurgraad. Zaden gaan meteen dood of kiemen eerst, waarna ze ook afsterven in het zure milieu.
Bokashi kan zolang het luchtdicht is afgesloten goed en maanden lang bewaard worden.

Op kleine schaal kan je thuis keukenafval in emmers of speciale vaten bijna geurloos fermenteren (zonder te rotten).

Bokashi2In de bak zelf heb je een tussenniveau met gaatjes, waardoor het vocht samen met de effectieve micro-organismen (EM) uit de fermenterende massa groente- en fruitafval kan druppen.
Bereiding:
Snij GFT-afval in kleine stukjes. Verdeel wat Bokashi-starter op de (geperforeerde, dubbele) bodem van de keukenemmer. Doe daarop een laag van 5cm vers GFT-afval. Dan weer starter, afval, starter, enz.
Druk alles goed aan om lucht en zuurstof te verdrijven. Als de emmer vol is sluit je die voor 2 weken goed af met het deksel. Je hebt dus een tweede emmer nodig om deze periode te overbruggen.
Afgewerkte GFT-Bokashi heeft een zoetzure geur.

Tap dagelijks het verzamelde sap af als plantenvoeding, anders gaat het verder gisten en kan het stinken, omdat er zuurstof bij kan. Verdun het met 100 delen water.

Om de drie à vier maanden heb je zo een zak Bokashistarter nodig (rond de 6€ per zak van 2kg). Bokashi-mix bestaat meestal uit tarwezemelen, geënt met “effectieve micro-organismen”. Net zoals je gist in gedroogde of verse vorm vindt en kan kweken en vermeerderen mits die te voeden (met suiker) kan je deze mix ook zelf kweken. Of vers gebruiken uit sap en nog niet volledig uitgegiste massa.

Bokashi3Op grotere schaal werkt het systeem zoals het inkuilen van gras of maïs. De massa moet het juiste vochtgehalte hebben, ongeveer 50%. Dus vers groen (blad of gras) is net te nat, stro of versnipperd hout is te droog. Mengen is de oplossing.
Streef naar een goede C/N verhouding (Koolstof/Stikstof) van ongeveer 20:1.Niet voor het fermentatie proces, maar wel voor later gebruik van de Bokashi. Een te hoge C/N verhouding kan de bodemstikstof (tijdelijk) fixeren, hetgeen voor de plantengroei en productie niet wenselijk is. Ook daarvoor is het nuttig om bijvoorbeeld jong gras (C/N van ±10:1) te mengen met wat stro (C/N van 80:1).

Toevoegen van zeeschelpen (kalk) is nuttig om te voorkomen dat de pH te snel daalt en het fermentatie proces bij een lage zuurgraad al te vroeg tot stilstand komt.

De EM kan je verdund met water over de hoop sproeien.
Verwijder zoveel mogelijk lucht uit de hoop door met een zware machine er over heen te rijden. Daarna afdekken met een groot stuk (landbouw) plastic dat je kan verzwaren met autobanden of aarde/zand. Na 6 tot 8 weken kan je de Bokashi gebruiken. Langer bewaren is geen enkel probleem.
Een groot voordeel is dat na het opzetten van de Bokashi hoop niets meer hoeft te gebeuren.

Volumes tussen een hoop en een emmer kan je in een vat vergisten. Een waterslot  kan het (zoals bij wijn maken) afsluiten van lucht en geproduceerde gassen laten ontsnappen.

Voordelen t.a.v. compostering: iedereen kan het thuis toepassen: lokale verwerking en gebruik.
Minder gas en hitte geproduceerd, minder werk & tijd, door minder CO2 minder vervuilend.
Meer C,N en volume.