Categorie archieven: Natuur en milieu

Vole au vent: vlieg(t) in de wind

.. een vechtende wesp valt plots vlak voor mijn knieën op de koer. Ze heeft een vrij grote, zwarte vlieg te pakken. Na 10-12 seconden beweegt de vlieg niet meer. Maar het ‘gevecht’ en gedraai blijft wel nog doorgaan.

Ze neemt haar buit mee, vliegt omhoog en gaat op een blad van de druivelaar zitten. Hoewel de vlieg bewegingloos is, blijft de wesp druk bezig. Ik probeer van dicht bij te zien of ze haar prooi aan het oppeuzelen is. In een flits zie ik iets naar beneden vallen. Ik heb niet kunnen zien wat het was. Maar de vlieg heeft nu blijkbaar geen hoofd meer. Dus zo pakt die moordenaar dat aan.

Zijn drukke gedoe vermindert helemaal niet. Ze beweegt zo veel en snel dat ik niet kan zien wat ze doet. Eten? Er valt weer een stipje. Amper te zien. Een pootje. Aha… Ze is dus overtollige niet eetbare onderdelen aan het wegknippen. Om de paar seconden wordt de buit compacter. Ze verplaatst zich naar een tak van de druivelaar en gaat even intensief verder. Dan valt er een dikke brok. Dat begrijp ik niet goed, want ze is nog steeds met de vlieg en haar ledematen bezig. Ik kijk snel even naar beneden en zie de brok voor mijn voeten liggen. Straks eens nader bekijken, ik wil de rest van het spektakel niet missen. Nog een pootje. En als laatste de tweede vleugel. Ik vermoed dat de maaltijd nu klaar is voor consumptie. Vole au vent: vlieg(t) in de wind. De jacht was succesvol, ze gaat er vandoor met haar gestripte vangst.

Van de pootjes en vleugels vind ik niets terug. Maar die grote brok wel. Ongelofelijk. Nog voor alle pootjes en vleugels er af waren heeft deze jager haar prooi gestroopt. Voor mij ligt een leeg chitineomhulsel van het achterlijf! Kwestie van het vliegtransport niet te belasten met overbodige ballast.

Hebben ganzen tanden?

Als je een gans in de bek kijkt geloof je meteen dat vogels van dinosauriërs afstammen. Naast de gelijkenis m.b.t. het skelet, de eieren en het verenkleed dat ook bij een aan aantal dino’s gevonden is, lijken gedomesticeerde ganzen een flink stel bijters te hebben, zowel op hun kaak (snavel) als op hun tong. Tanden kunnen we het niet noemen, er zit geen email op.

De bek is aan de buitenkant bedekt door een hoornlaag, de rhamphotheca. Meerdere vogelsoorten hebben hierop een scherpe snijrand om prooien te doden of te verscheuren, of kartels om voedsel uit water te zeven, of om een betere grip te hebben. Die ribbels worden tomia (enkelvoud tomium ) genoemd.

Daarnaast lijkt ook haar tong omrand te zijn met stekels. Deze papillen zijn haar- of weerhaakachtige structuren op de tong en bestaan uit verhoornd epitheel (dekweefsel of bekleding). Ze vormen een zeer geschikt hul middel om gras vast te grijpen en af te scheuren. Geen overbodige bescherming. Ik heb me met het grijpen van rietachtig gras al flink in mijn vingers gesneden.

Natuurlijk waterdicht maken

Verhardende olie & vormt in contact met zuurstof door polymerisatie stabiele, waterdichte films. Een lavabo of wastafel die in leem – klei wordt gemodelleerd kan met 2 behandelingen waterdicht & gemaakt worden. Enkele veelgebruikte drogende oliën zijn walnotenolie, tungolie1, maanzaadolie, perillaolie2 en lijnzaadolie3. (Ze worden o.a. gebruikt in olieverf en sommige lakken.)

Een (verhardende of) drogende olie zal door blootstelling aan lucht uitharden tot een taaie, vaste film. De verharding is een chemische reactie waarin de componenten verknopen (polymeriseren) door de inwerking van zuurstof (niet door verdamping van water of andere oplosmiddelen ). De film wordt zwaarder naarmate hij zuurstof absorbeert. Lijnzaadolie vb. + 17%.  Daarna neemt het gewicht van de film af naarmate vluchtige verbindingen verdampen.

Laat doeken, papier en werkkleren die in olie gedrenkt zijn, open gespreid en in openlucht opdrogen om het risico op zelfontbranding door de vrijkomende warmte van het oxidatieproces te vermijden.

1 Chinese houtolie: uit de zaden van de Tungboom (Vernicia fordii) gebruikt voor het beschermen en afwerken van houten voorwerpen en schepen, en als brandstof voor lampen.

2 Uit de eetbare zaden van de Koreaanse Shiso (Perilla frutescens), gebruikt in verf, inkt, linoleum.

3 zie stopverf lijn(zaad)olie

Er zijn nog meer technieken om op een natuurlijke manier waterdicht te maken. Je vindt ze op de website ’t Overleven, op in het boek (20 verwijzingen via Trefwoord).

vijver, dam (biofolie)

textiel: zeil, yurt, doek, wol

mortel, cement

graszodendak

aardewerk (waterglas, email, melk)

schoeisel (berkenpek)

pleisterwerk, tadelakt

buizendichting (kemp)

houten vaten