Categorie archieven: Mens en samenleving

Covid-19: vloek voor het nageslacht?

Epigenetica  is de studie die erfelijke veranderingen in genfuncties onderzoekt. De DNA sequenties blijven onveranderd, maar de (overgedragen) genetische informatie wijzigt wel. Het is een nog zeer jonge wetenschap, waar we mogelijk nog minder van weten en begrijpen dan van het Coronavirus.

De Zweedse professor Lars Olov Bygren* toonde via een compleet bevolkingsregister aan dat perioden van hongersnood duidelijk zorgden voor meer diabetes in de derde generatie. Ook andere onderzoeken (en testen op muizen) tonen aan dat omgevingstoestanden overdraagbare veranderingen teweegbrengen.

Vooral trauma’s worden overerft: nakomelingen erven de ervaringen van hun grootouders en ontwikkelen fobieën.  Dit werd o.m. gevonden bij naoorlogse kinderen van joden en verzetslieden (post-concentratiekampsyndroom) en bij ernstige en langdurige mishandeling in de jeugd. (En zelfs bij roken!)

Door het methyliseren van DNA worden sommige genen ‘op slot’ gezet, of worden blijvend actiever dan normaal. Vastgestelde gevolgen zijn o.m. psychosomatische klachten, angsten, slaapstoornissen, depressiviteit, vervlakking van emoties, dysforie, geheugenstoornissen, schuldgevoelens.

In het sperma van vroeger mishandelde mannen is een moleculair spoor hiervan zichtbaar. Een trauma (bv oorlog, honger,..) kan dus over generaties heen gevolgen hebben.

Nu Corona wereldwijd alle sociale contacten van jong en oud maandenlang ernstig verarmt door quarantaine, lock-down, bubbels, maskers, evenementenverbod ed. lijkt de veronderstelling dat dit zelfs bij volgende generaties invloed gaat hebben me gerechtvaardigd.

Mensen zijn sociale wezens. We hebben onszelf ver verheven boven wat we fysiek, psychisch en mentaal aankonden door doorgedreven samenwerking. Individueel zijn we zwakke slappelingen in vergelijking met veel andere zoogdieren, trager en kwetsbaar. Maar in groep konden we mammoeten, holenberen en leeuwen aan.

Door (angst, deels (zelf)opgelegd) isolement en gebrek aan warme contacten zie ik vooral bij singles (in Vlaanderen tussen 30 en 50% van de bevolking!) al behoorlijke gedrags- en karakteriële veranderingen. We worden in alle opzichten afstandelijker. Meer en meer: ieder voor zich. Fysiek contact is een exclusieve gezinsaangelegenheid geworden. Leuke samenkomsten en feesten staan niet meer in onze agenda’s.

Wie durft voorspellen wat dit voor volgende generaties kan betekenen? Hoe sterk zullen we verschuiven van gemeenschappen naar een verzameling eenlingen? En welke invloed zal dit hebben op onze manier van leven, of van samen-leven?

Wie volgt bezoek aan psychologen, alcoholisme, depressie en burn-out, zelfmoordcijfers? En ook: wat kunnen we er aan doen? Wie werkt er aan een ‘herstelplan’?

*Human transgenerational responses to early-life experience: potential impact on development, health and biomedical research, 2014.

Wat is er mis?

Fietstochtje, om een wandeling voor te bereiden. Op de terugweg toch een paar keer gestopt om foto’s te maken van dingen die me frappeerden. Het begon eigenlijk met dit opstandig wegdek. Allicht door de hitte. De foto is voormiddag genomen, namiddag wordt het warmer, en morgen nog warmer… Als dat zo doorgaat hebben we hier volgend jaar genoeg Pyreneetjes om een eigen Limburgs Toer De Fransje te organiseren. Met een gewone auto geraak je hier niet meer over. De piek is ca. 50 cm hoog, en behoorlijk scherp.

Terwijl de buren op vakantie zijn en hun tuinsproeiers automatisch dag in dag uit gazon en struiken overvloedig van water blijven voorzien wordt ik hier onderweg steengrauw bij het zien van – na elkaar- 3 steentuinen zonder een sprietje groen. Die hebben uiteraard geen water nodig. Hoe worden ze onkruidvrij gehouden??

Nergens is er schaduw, en de hitte wordt er enorm geaccumuleerd. Het ziet er doods uit. Er zal ook weinig of geen leven in de grond zitten. Honderd meter verder worden in een andere steentuin 4 struiken geduld. Hopelijk overleven ze deze hitte.

Onderweg in dit landelijk gebied kom ik vooral monoculturen tegen. Mais, bieten, aardappelen en granen. En aardbeien. Hectaren. Meestal met plastieken koepels over. Een perceel met vroege aardbeien is al uitgeput en gerooid.

Een ander perceel is al opnieuw aangelegd: kaarsrechte, identieke bedden, in het midden een bevloeiingsdarm. En al strak afgedekt met zwarte plastiek. Vreemd hoe weinig onkruiden er in al die percelen met monocultuur te zien zijn. Onnatuurlijk vreemd. De aarde is er dood.

Bij het gerooide aardbeienperceel op de foto zie je het afval liggen. Rollen plastiek, voor éénmalig gebruik. Wegwerpplastiek dus. Duizenden kilo’s. Tonnen dus. Ik tel 20 balen kleurloze, en 33 balen zwarte plastiek. En straks gaan we nog eens een discussie hebben over al dan niet een rietje gebruiken, en de alternatieven die er al zijn.

(De dennen op de foto hebben allicht de genadeslag gekregen door de letterzetter. Die het hier in de buurt zeer goed doet, ook dank zij monocultuur aanplant van dennen, en de droogte voor het 2de jaar op rij.)

En zou de mens (n)iets te maken hebben met de verhitting van de aarde?

Ik houd de zon buiten, het is hier binnen aangenaam ‘fris’ met 27°C. In de kas blijft de thermometer op 50° staan. Hij kan niet hoger. En buiten in de schaduw is het 40°.

Greta Thunberg hield gisteren een rake toespraak voor het Frans parlement.

(Sommige) Franse parlementsleden niet te spreken over ‘apocalypsgoeroe’ Greta Thunberg: “Ze is de Justin Bieber van het ecologisme” zegt de krant.
Moet er nog zand zijn? Om je kop in te steken…

Wereld & mensheid redden? Makkelijk!! (in 452 woorden)

alleen… we maken het zo complex, dat niemand het nog ziet zitten. Dikke turven over economie, energie, ecologie… Zo ingewikkeld dat het lijkt alsof ze moeten dienen als excuus om niets te ondernemen.
Terwijl het ook bevattelijk in een schema op een half A4’tje kan, of zelfs kernachtig in 1 zin:

De (niet onomstreden) universele behoeften van de mens die Maslow (1943) in een piramide rangschikte zijn een handige leidraad (waar ondertussen 10-tallen versies van bestaan). Duidelijk is in ieder geval dat er basisbehoeften zijn waarzonder we zelfs niet kunnen leven: lucht om te ademen, drinkbaar water, gezond voedsel, slaap, beschutting tegen hitte en uitdroging, of onderkoeling,… Zelfs veiligheid en sociale contacten (vriendschap, liefde) horen nog bij de basics: ook eenzaamheid is dodelijk. (Dodelijker dan roken, of alcohol vb.)

Als we met zijn allen op een aanvaardbare manier willen kunnen leven, moeten we er voor zorgen dat lokaal en globaal aan onze basisbehoeften kan voldaan worden met gezonde (en zeker geen levensbedreigende) ‘producten’.
Dus voor lucht, water, bodem en voedsel geldt dat gebruik, producties en transporten de kwaliteit hiervan niet nadelig mogen beïnvloeden.
Als we al onze processen en manipulaties vooraf hieraan toetsen, ontstaan er geen problemen.

Veel mensen rebelleren omdat ze misbruiken hierin vaststellen: luchtvervuiling en fijnstof, microplastics in veel dranken en voeding, pesticiden in bodem en eten, plastiek van Himalaya tot oceaantrog, peuken, Co2, gele hesjes, statiegeld, Klimaat… Voor geldgewin van 1% van de bevolking verkwanselen we al onze levensnoodzakelijke elementen op aarde. Gelukkig worden greenwash schijnoplossingen die woorden als duurzaam, eco of transitie verkrachten steeds vaker doorprikt

In principe moet ieder product (onderdeel, verpakking) daarom ook terug naar de bron via leverancier en producent (dezelfde wel als bij verkoop – maar omgekeerd), en/of 100% gerecycleerd worden, en/of 100% onschadelijk en biologisch afbreekbaar zijn in iedere normale omgeving en temperatuur, op maximaal 18 maanden.

Je zou denken dat ieder normaal begaafd politicus dit aleemaal al had begrepen sinds het ‘Rapport van de Club van Rome’, nu al zowat 50 (!) jaar gelden!
Maar helaas, hun premies en zitpenningen tonen dat ze kiezen voor GELD en niet voor een lange termijnvisie die het goed van iedereen beoogt.
Zoals mijn ex schoonvader (zaliger) al zei: alles draait om de 3 G’s: Geld, Gat en God.
Maar we hadden moeten kiezen voor Geluk, Gezond en Gemeenschap.

Media en politiek zijn middelen geworden om geld te verdienen. Ze houden zichzelf in stand, zoals ieder ‘levend’ orgaan. Er is dus weinig heil van te verwachten. Alleen bekommernis en waardering voor elkaar kan ons en ons nageslacht redden.

En voor wie het in 1 zin wil lijkt me een slogan van de Zuid-Afrikaanse Ubuntu party een goede leidraad: Wat niet goed is voor iedereen, is niet goed.